Komu należy się zachowek?

W momencie gdy zmarły pomija w testamencie swoich najbliższych, mają oni prawo wystąpić o rekompensatę w postaci zachowku. Przepisy ściśle ustalają jednak, którzy członkowie rodziny spadkodawcy mogą dochodzić jego wypłaty. Komu on przysługuje i co właściwie dokładnie oznacza to pojęcie?

Czym jest zachowek?

Prawo do zachowku zostało ustanowione, by chronić interesy najbliższej rodziny zmarłego, jeśli nie uwzględni on jej w testamencie. Najprościej mówiąc, jest to ściśle określony ułamek wartości spadku, który przypadłby danemu spadkobiercy, jeśli nie zostałby sporządzony testament i dziedziczyłby on z ustawy. Z reguły jest to równowartość połowy spadku, który otrzymałby on przy dziedziczeniu ustawowym. Wyjątek od tej zasady stanowią sytuacje, w których osoba uprawniona do zachowku w momencie śmierci spadkodawcy jest małoletnia albo też jest trwale niezdolna do pracy – w takich wypadkach zachowek wynosi ⅔ tej wartości.

Należy jednak podkreślić, że osoby pominięte w testamencie, które ubiegają się o zachowek, nie mają prawa żądać wydania żadnego przedmiotu, który wchodzi w skład spadku, ale jedynie wypłacenia określonej kwoty. Ważne jest także, że osoba uprawniona do zachowku nie staje się spadkobiercą, nie odpowiada więc za długi pozostawione przez spadkodawcę.

Kto ma prawo do zachowku?

Zachowek przysługuje małżonkowi spadkodawcy oraz jego zstępnym (czyli dzieciom, wnukom itd.), jeśli zostali oni pominięci w testamencie. W sytuacji gdy zmarły nie miał potomstwa, mogą ubiegać się o niego również jego rodzice. Prawo to nie przysługuje za to rodzeństwu spadkodawcy ani żadnym innym spokrewnionym z nim osobom.

Kiedy zachowek nie przysługuje?

Istnieją jednak sytuacje, w których członkowie rodziny , którzy w innym wypadku mogliby otrzymać zachowek, tracą do niego prawo. Dzieje się tak w przypadku osób, które zrzekły się dziedziczenia oraz tych, które odrzuciły spadek. Prawo to tracą również ci członkowie rodziny zmarłego, którzy zostali wydziedziczeni w testamencie albo których sąd uznał za niegodnych dziedziczenia. W takich sytuacjach prawo do zachowku przechodzi na zstępnych danej osoby (w przypadku podpisania zrzeczenia dziedziczenia tylko wtedy, gdy nie obejmowało ono również ich).

O zachowek nie może ubiegać się także małżonek zmarłego, jeśli przed śmiercią spadkodawca wystąpił o rozwód lub separację z jego winy, a sąd stwierdził, że jest to uzasadnione żądanie, lub gdy w momencie śmierci spadkodawcy małżonkowie byli już w separacji.