Jak znieść współwłasność?
Współwłasność może występować w dwóch postaciach: jako współwłasność łączna (np. wspólność majątkowa małżeńska) oraz współwłasność w częściach ułamkowych. Ta druga z reguły ma charakter przejściowy i prędzej czy później któryś ze współwłaścicieli zaczyna starać się o jej zniesienie.
Kiedy możliwe jest zniesienie współwłasności?
Prawo do wystąpienia o zniesienie współwłasności przysługuje wszystkim współwłaścicielom w każdym momencie. Wyjątkiem są sytuacje, gdy na skutek umowy między współwłaścicielami prawo to zostało zawieszone. Umowa taka nie może jednak obowiązywać dłużej niż 5 lat, chyba że wszyscy współwłaściciele wyrażą na to zgodę. Wtedy może być ona przedłużana o kolejne pięcioletnie okresy.
Jakie podjąć kroki?
Jeśli wszyscy współwłaściciele są zgodni, co do sposobu podziału wspólnej własności, mogą go dokonać na podstawie umowy. Czasami czynność taka będzie się wiązała z obowiązkiem dochowania szczególnej formy. Problem ten dotyczy przede wszystkim zniesienia współwłasności nieruchomości, które wymaga wizyty u notariusza i sporządzenia aktu notarialnego.
Jeśli jednak współwłaściciele nie są zgodni, zniesienie może nastąpić tylko na skutek orzeczenia sądowego. W tym celu należy złożyć wniosek o zniesienie współwłasności w sądzie rejonowym. Jeśli sprawa dotyczy nieruchomości, właściwym będzie sąd dla miejsca jej położenia. We wniosku należy określić przedmiot współwłasności oraz dane osobowe wszystkich współwłaścicieli. Wnioskodawca może także podać proponowany sposób zniesienia współwłasności, jednak nie jest to obowiązkowe. Warto również załączyć dokumenty potwierdzające istnienie współwłasności. Opłata sądowa od wniosku o zniesienie współwłasności wynosi 1000 zł, jeśli jednak wniosek będzie zawierał zgodny projekt zniesienia współwłasności, wówczas opłata ulega obniżeniu do kwoty 300 złotych.
Sposoby zniesienia współwłasności
Współwłasność może zostać zniesiona na trzy sposoby: poprzez fizyczny podział nieruchomości, przyznanie prawa własności jednemu ze współwłaścicieli lub kilku współwłaścicielom z ustanowieniem obowiązku spłaty pozostałych albo sprzedaż wspólnej własności i podział uzyskanej w ten sposób kwoty między wszystkich współwłaścicieli.
Jeśli w trakcie postępowania współwłaściciele nie ustalą zgodnie sposobu podziału, sąd zdecyduje o fizycznym podziale, chyba że miałoby to znacząco zmniejszyć wartość rzeczy, taki podział jest niemożliwy (np. ze względu na niewielką powierzchnię domu, działki itp.) lub niezgodny z prawem. Wtedy sąd przyzna prawo własności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty lub zarządzi sprzedaż wspólnej własności.
